Proofreading Nedir?
Proofreading, bir yazıdaki yazım yanlışları, noktalama hatalarını, sayfa yapısını, dil bilgisi hatalarının yeniden okunarak giderilmesi anlamına gelir. Kısaca ve yaygın olarak tashih (düzeltme) olarak adlandırılır. Proofreading’in amacı okuyucunun kafa karışıklığı yaşamadan metni (sözleşme, şiir, tapu, pasaport) başından sonuna kadar açık ve net bir şekilde anlamasını sağlamaktır.
Çeviri metinlerin yanı sıra kişinin kendi dilinde yazmış olduğu makale, deneme, şiir gibi metinlerin de proofreading sürecinden geçerek metnin amacına göre formal dile uyarlanması, kelime seçimlerinin, imla ve yazım hatalarının düzeltilmesi gerekir.
Çeviri bir metni proofreading yapacak olan kişinin kaynak ve erek dilde yetkin olması beklenir. Bu düzeltme işlemi genellikle çevirmenin kendisi ya da editör tarafından gerçekleştirilir. Hukuk, teknik, edebi, tıp çevirileri gibi terminoloji üzerine kurulmuş alanlarda proofreading, terminolojiye hakim uzman biri tarafından yapılmalıdır.
Proofreading’in Önemi Nedir?
Bir metin veya çeviri ilk yazıldığında yapılan cümle, kelime, yazım ve imla hataları anlaşılmayabilir. Bu metinler kişi veya kurumlara iletilmeden önce bu hataların giderilmesi gerekir. Proofreading, metinlerin daha duru, akıcı ve anlaşılabilir olmasını sağlar. Tekrarlayan ifadelerden, imla ve yazım hatalarından arındırır ve ortaya dil kullanımı açısından daha sağlıklı metinler çıkarır.
Proofreading Nasıl Yapılır?
Proofreading çevirmenin veya yazarın kendisi tarafından yapılabileceği gibi işveren kurum ya da editör tarafından da yapılabilir. Uzmanlık, terminoloji gerektirmeyen alanlarda proofreading işlemi herkes tarafından yapılabilir. Türkçe prova okuması olarak da bilinen proofreading online olarak ücret karşılığında şirketler tarafından da yapılmaktadır. Şirketlerin yanı sıra Grammarly önde gelen proofreading programlarından biridir.
Bu düzeltme işlemini yapmak için bitmiş, hazır bir metne sahip olmamız gerekir. Metni sesli okumak hataları anlamamızı kolaylaştıracağından tercih edilen bir yöntemdir. Proofreading yapmak için önerilen bir başka bir yöntem ise okuduğumuz cümle harici cümleleri kağıt benzeri bir madde ile kapatmaktır. Bu yöntem dikkat dağınıklığı önler ve tek bir cümlede yoğunlaşmamızı sağlar.
Açık, anlaşılır, duru bir metin elde etmemizi sağlayan proofreading, metnin amacının ve mesajının hedef kitleye net bir şekilde ulaşması açısından önemli bir yere sahiptir.